lương nhà nước
Ai trong chúng ta cũng đã ít nhiều có cơ hội làm việc với các công chức nhà nước: khi đi công chứng, nộp thuế, đăng ký học cho con, vào bệnh viện... và phải đến 90% sau những lần tiếp xúc đó khiến chúng ta cảm thấy khó chịu, rồi gay gắt nếu không buột mồm hỏi: Thế quái nào nào mà bọn mất dậy này làm ăn kiểu đấy?". Luôn có câu trả lời là: cơ quan nhà nước mà, được phép như thế. Thế nhưng, ít cao đưa câu hỏi tiếp theo: tại sao công chức lại "được phép" như vậy, xin thưa, lương thấp.
Nhìn những người xung quanh làm nhà nước, tôi nghĩ không mấy ai sẵn sàng vỗ ngực nói tự hào: Tôi phục vụ đất nước. Những chị còn ở lại làm nhà nước là lỡ bước vào rồi, bây giờ ngại thay đổi, cũng có những người chồng kiếm được nên bản thân muốn dành nhiều thời gian chăm sóc chồng con; Các em muốn vào nhà nước thì đa phần vì vào đấy để "ổn định cuộc sống". Các anh giờ thì chẳng mấy người còn làm nhà nước, người còn ở lại đa phần là xác định chân trong chân ngoài, còn nếu không thì vì mục đích chính trị. Đa số những người xuất sắc đều đã ra đi vì cơm áo gạo tiền
Có thể thấy, chẳng ai còn chuyên tâm phục vụ nhà nước như thời xưa. Nhưng họ vẫn cứ làm. Và tôi có cảm giác như có sự lợi dụng lẫn nhau ở đây, nhà nước có vẻ như đang lợi dụng lòng tốt vì "ngại" thay đổi của họ, còn họ lợi dụng việc làm ở nhà nước mà để lo cho các mục đích của cá nhân. Nhưng ai cũng phải thấy rằng, một đất nước hùng mạnh thì không thể có những công chức như vậy được.
Thử xem xét đất nước Singapore nhé. Họ tuyển chọn và đào tạo công chức từ trong "trứng nước": ngay từ cấp tiểu học họ sẽ chọn ra những em học xuất sắc nhất để cử vào các trường xuất sắc nhất của cấp 2, và rồi cứ thế tuyển chọn tiếp lên. Đến cấp đại học thì hoặc được phép học trường nổi tiếng trong nước hoặc cấp học bổng sang nước ngoài học, đến khi về nước quay lại phục vụ nhà nước với mức lương cao chót vót. Tôi không nhớ mức lương cụ thể bao nhiêu, nhưng tiêu chí của việc đề bạt mức lương này là: hãy để họ lương cao tới mức họ không còn muốn tham nhũng nữa. Đấy là lí do tại sao Spore lại là nước có thể chế hùng mạnh và "transparent" như vậy.
Thế nhưng Việt Nam thì sao? Lương công nhân viên chức với trình độ đại học/ cao học bất kể học nước trong nước ngoài tốt nghiệp về cũng chỉ ngang với lương công nhân không có trình độ làm ở các khu công nghiệp. Vậy thì lấy đâu ra động lực để học cố gắng, lấy đâu ra động lực để họ không tham nhũng? Giáo viên thì tìm cách mở lớp dậy thêm, bác sĩ sẽ phẫu thuật trước và cẩn thận cho những trường hợp lót tay; kiểm lâm thì mở đường cho lâm tặc... Đấy là còn không kể đến những thiệt hại mà do những người ở lại làm nhà nước thường không xuất sắc bằng, họ sẽ cho ra những sản phẩm gì? Cứ kêu luật liên tục thay đổi, nhưng những người làm luật có biết viết luật đâu!!!
Thiết nghĩ, Việt Nam mở cửa kinh tế thị trường vì mong "dân giầu, nước mạnh, đất nước công bằng văn minh". Đúng thế mà, dân có giầu thì nước mới mạnh. Vậy công chức có giầu thì tổ chức mới mạnh được - Tổ chức ở đây chính là các cơ quan nhà nước. Chỉ có thoát khỏi hệ thống lương bây giờ và xây dựng một hệ thống lương mới hoàn toàn mới có thể thu hút được nhân tài phục vụ đất nước. Hơn nữa, việc trả lương cho một cán bộ khi ấy hãy còn tiết kiệm hơn việc trả lương chọ mấy cán bộ trung bình bây giờ, mà hiệu quả công việc còn cao hơn.
Ấy thế mà chả thấy chính sách nhà nước thay đổi gì cả.
Nhìn những người xung quanh làm nhà nước, tôi nghĩ không mấy ai sẵn sàng vỗ ngực nói tự hào: Tôi phục vụ đất nước. Những chị còn ở lại làm nhà nước là lỡ bước vào rồi, bây giờ ngại thay đổi, cũng có những người chồng kiếm được nên bản thân muốn dành nhiều thời gian chăm sóc chồng con; Các em muốn vào nhà nước thì đa phần vì vào đấy để "ổn định cuộc sống". Các anh giờ thì chẳng mấy người còn làm nhà nước, người còn ở lại đa phần là xác định chân trong chân ngoài, còn nếu không thì vì mục đích chính trị. Đa số những người xuất sắc đều đã ra đi vì cơm áo gạo tiền
Có thể thấy, chẳng ai còn chuyên tâm phục vụ nhà nước như thời xưa. Nhưng họ vẫn cứ làm. Và tôi có cảm giác như có sự lợi dụng lẫn nhau ở đây, nhà nước có vẻ như đang lợi dụng lòng tốt vì "ngại" thay đổi của họ, còn họ lợi dụng việc làm ở nhà nước mà để lo cho các mục đích của cá nhân. Nhưng ai cũng phải thấy rằng, một đất nước hùng mạnh thì không thể có những công chức như vậy được.
Thử xem xét đất nước Singapore nhé. Họ tuyển chọn và đào tạo công chức từ trong "trứng nước": ngay từ cấp tiểu học họ sẽ chọn ra những em học xuất sắc nhất để cử vào các trường xuất sắc nhất của cấp 2, và rồi cứ thế tuyển chọn tiếp lên. Đến cấp đại học thì hoặc được phép học trường nổi tiếng trong nước hoặc cấp học bổng sang nước ngoài học, đến khi về nước quay lại phục vụ nhà nước với mức lương cao chót vót. Tôi không nhớ mức lương cụ thể bao nhiêu, nhưng tiêu chí của việc đề bạt mức lương này là: hãy để họ lương cao tới mức họ không còn muốn tham nhũng nữa. Đấy là lí do tại sao Spore lại là nước có thể chế hùng mạnh và "transparent" như vậy.
Thế nhưng Việt Nam thì sao? Lương công nhân viên chức với trình độ đại học/ cao học bất kể học nước trong nước ngoài tốt nghiệp về cũng chỉ ngang với lương công nhân không có trình độ làm ở các khu công nghiệp. Vậy thì lấy đâu ra động lực để học cố gắng, lấy đâu ra động lực để họ không tham nhũng? Giáo viên thì tìm cách mở lớp dậy thêm, bác sĩ sẽ phẫu thuật trước và cẩn thận cho những trường hợp lót tay; kiểm lâm thì mở đường cho lâm tặc... Đấy là còn không kể đến những thiệt hại mà do những người ở lại làm nhà nước thường không xuất sắc bằng, họ sẽ cho ra những sản phẩm gì? Cứ kêu luật liên tục thay đổi, nhưng những người làm luật có biết viết luật đâu!!!
Thiết nghĩ, Việt Nam mở cửa kinh tế thị trường vì mong "dân giầu, nước mạnh, đất nước công bằng văn minh". Đúng thế mà, dân có giầu thì nước mới mạnh. Vậy công chức có giầu thì tổ chức mới mạnh được - Tổ chức ở đây chính là các cơ quan nhà nước. Chỉ có thoát khỏi hệ thống lương bây giờ và xây dựng một hệ thống lương mới hoàn toàn mới có thể thu hút được nhân tài phục vụ đất nước. Hơn nữa, việc trả lương cho một cán bộ khi ấy hãy còn tiết kiệm hơn việc trả lương chọ mấy cán bộ trung bình bây giờ, mà hiệu quả công việc còn cao hơn.
Ấy thế mà chả thấy chính sách nhà nước thay đổi gì cả.
Comments